Koninklijke onderscheiding voor Joost Frenkel
Joost Frenkel, hoogleraar Patient and Family Centered Medical Education in het UMC Utrecht, is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. De aanleiding hiervoor is zijn imposante bijdrage aan onderwijs, zorg en onderzoek in de kindergeneeskunde. Joost Frenkel ontving de koninklijke onderscheiding vrijdag 21 maart tijdens zijn afscheidssymposium uit handen van de loco-burgemeester van Utrecht, Eelco Eerenberg.
Nieuwsgierig, enthousiast en met oog voor wat ieder van zijn jonge artsen in opleiding nodig had Joost Frenkel heeft een hele generatie kinderartsen opgeleid. Wat hij deed? Zelf een leven lang leren en de artsen in opleiding (AIOS) voorleven hoe je door allerlei vragen te stellen vaak samen verder komt. Zelf noemde hij de kindergeneeskunde het mooiste vak voor mensen die nieuwsgierig zijn naar de humane biologie. Als jongste kind mocht hij op zaterdag al met zijn vader, internist in Amsterdam mee wanneer zijn vader jonge artsen in opleiding de kneepjes van het vak leerde en pikte hij allerlei kennis op. Er zijn signalen dat Joost ook na pensionering bij een huisarts verder wil leren om zijn kennis en ervaring maatschappelijk te blijven inzetten voor vluchtelingen.
Marije Smits, kinderarts en fellow metabole ziekten in het Emma Kinderziekenhuis in Amsterdam deed haar opleiding in Utrecht. Een opleider als Joost Frenkel noemt ze van onschatbare waarde. “In de vijf of zes jaar dat mensen zich specialiseren tot kinderarts, vinden ook allerlei emotionele gebeurtenissen in het leven plaats: mensen worden verliefd, besluiten te gaan samenwonen, kopen een huis, krijgen kinderen. Soms lopen relaties stuk of overlijdt er iemand. De emoties die daarbij horen, brengen mensen mee naar hun werk. Joost was daarin een goed klankboard, waarbij hij vooral veel rekening hield met wat de arts in opleiding nodig had.”
Opleidingsplekken voor kinderartsen zijn schaars en welke kandidaten geef je dan de kans om dat carrièrepad te realiseren? Arts in opleiding Cheryl Spoorenberg draait mee in de sollicitatiecommissie waar Joost ook een belangrijke rol had. “Joost was zich ervan bewust dat alle kandidaten talentvol zijn en dat we keuzes goed moesten onderbouwen, omdat zo’n opleidingsplaats bepalend is voor iemands verdere leven. Dat Joost met al zijn er ervaring dat ook niet makkelijk vond en dat hij daar open over was, dat hielp mij wel bij de dilemma’s waar we voor staan.”
Artsen in opleiding Lonneke Gerbrands en Erik Wehrens werkten beiden eerst in het buitenland in een ziekenhuis voordat ze kozen voor de opleiding tot kinderarts in Utrecht. “Mede dankzij Joost hebben de mensen in opleiding tot kinderarts echt verschillende achtergronden”, zegt Erik Wehrens. “Promoveren betekende hier in Utrecht dus niet automatisch een ticket om in opleiding te komen, sommige collega’s bleken bijvoorbeeld klinisch heel sterk te zijn of hebben andere waardevolle ervaringen opgedaan. Ze zijn wel allen van nature vrij nieuwsgierig.” Het belang van diversiteit binnen de groep werd steeds duidelijker en Joost handelde daar ook naar, merkten de AIOS.
Wie Joost op z’n best wilde zien moest aansluiten bij de opleidingsvisite op woensdag langs alle afdelingen van het WKZ en het Prinses Máxima Centrum. Patiënten werden gezien aan het bed. Wat is er met hen aan de hand, welke vragen roept dat op bij de studenten, co-assistenten en de mensen die al verder in hun opleiding zijn? Een vraag stellen was de sleutel, ook als je pas net begonnen was. Joost was zich er constant van bewust dat het samen verkrijgen van kennis leidde tot werkplezier. Natanja Oosterom: “Joost luisterde en stelde vaak die ene kernvraag om je het zetje in de juiste richting te geven.” Van alle kinderartsen in opleiding haalt niet iedereen de eindstreep, mensen vallen wel eens uit. Marije: “Vanuit de Vereniging Academici in Opleiding waar ik bestuurslid was, hebben we onderzocht welke mogelijkheden er waren om de re-integratie van mensen te verbeteren. Met vrijwel alle suggesties die we deden, ging Joost aan de slag. Hij nam maatregelen om de werkwijze op dit vlak duurzaam te verbeteren. Bij re-integratie is er een extra begeleider gekomen. De WKZ-afdelingsroosters kwamen rond, terwijl er ook oog was voor maatwerk, als een kinderarts in opleiding na ziekte of verlof weer ging opbouwen. Dat waardeerde ik enorm van hem.”
Waar Joost niet van was? Administratie en formulieren, een patiënt belasten met onnodig onderzoek of ‘consulteritis’. De vijf AIOS zijn er eenduidig over. Joost leerde kinderartsen zelf nadenken, vertrouwen op eigen kennis en kunde en zelf met een voorstel komen wanneer je een collega een subspecialisatie belde voor advies. Joost raadde zijn AIOS aan om te doen waar je plezier bij voelt en hielp je te komen waar je wilde komen. Hij wakkerde enthousiasme aan en hij schepte mogelijkheden waar nodig. Ook als het voelde als buiten de lijntjes kleuren.
“Hij beschikt over enorm veel kennis, maar waar hij de kans krijgt om zelf iets te leren doet hij dat nog steeds Leren gaat gepaard met fouten maken. Iets waar hij open over is en met humor over spreekt. Waarmee hij ons laat zien: Toe maar, ik heb vertrouwen in jou, in jullie. Die basis, dat maakt dat we hem enorm gaan missen.” Joost wordt opgevolgd door opleider Jaime Smal en Esther Veldhoen.