Uw vaatchirurg heeft vastgesteld dat u een vernauwing in de halsslagader hebt. Binnenkort wordt deze vernauwing via een operatie in het UMC Utrecht opgeheven. Uw vaatchirurg heeft u verteld hoe de gang van zaken rond de operatie is. Voor deze ingreep wordt u ongeveer twee tot vier dagen in het ziekenhuis opgenomen.
Om u voor te bereiden op wat komen gaat, geven wij met deze informatie een algemeen beeld van de gebeurtenissen rondom uw vaatoperatie. Diverse factoren kunnen de gang van zaken echter beïnvloeden, waardoor van de beschreven procedures moet worden afgeweken. De medewerkers van ons ziekenhuis lichten u ook steeds mondeling in over wat er gaat gebeuren.
Mocht u na het lezen nog vragen hebben, stel deze dan gerust aan uw behandelend arts.
Wij wensen u een voorspoedig herstel toe.
Vernauwing van de halsslagader (Carotisstenose)
Een vernauwing in de halsslagader is het gevolg van atherosclerose, in de volksmond slagaderverkalking genoemd. Hierbij wordt vet in de slagaderwand afgezet die daardoor verkalkt. Het is niet precies bekend hoe atherosclerose ontstaat. Wel staat vast dat roken en het hebben van hoge bloeddruk, suiker-ziekte, overgewicht en een te hoog cholesterolgehalte hierbij een rol spelen.
Verloop en gevolgen van de ziekte
Een vernauwing in de halsslagader kan een beroerte of een TIA (een tijdelijke, voorbijgaande beroerte) veroorzaken. In het ernstigste geval leidt dit tot een verlamming van arm en been aan één zijde en een sterk bemoeilijkte spraak. Voor het slachtoffer van een beroerte kan hierdoor in enkele ogenblikken tijd het leven sterk veranderen. Normale lichaamsfuncties als lopen en praten kunnen in ernstige mate gestoord raken. Een beroerte ontstaat meestal doordat een tekort aan bloedtoevoer de hersenen beschadigt. Dit kan op twee wijzen ontstaan.
Ten eerste door een ernstige vernauwing of zelfs een afsluiting in de hals-slagader (zie tekening 1). Gelukkig heeft u vier halsslagaders en is er dus wel enige reserve, zodat het dichtslibben van één bloedvat niet altijd rampzalig is. Bij de ene mens zijn de resterende drie bloedvaten echter beter in staat het tekort te compenseren dan bij de andere.
Tekening 1: vernauwing van de halsslagader
Ten tweede door een klein stolsel dat zich op de onregelmatige plek van de vernauwing heeft gevormd. Dit stolsel kan loslaten en in de hersenen terechtkomen. Dit noemen we een embolie.
Zowel de vernauwing in de halsslagader als de embolie kunnen in een bepaald gebied het afsterven van hersencellen veroorzaken.
Onderzoek
Uw huisarts en specialist willen de aanvang en het verloop van uw klachten tot in de detail horen. Niet alleen van u, maar het liefst ook van een familielid of kennis. Dit is van belang, omdat iemand tijdens een TIA verminderd bewust of buiten bewustzijn kan zijn. Bij het lichamelijk onderzoek wordt onderzoek gedaan naar zenuwuitval. Aanvullend onderzoek bestaat uit een echo (duplex) van de halsvaten. Hiermee kan de plaats en de mate van vernauwing nauwkeurig worden vastgesteld. Daarnaast worden de bloedvaten in de hals en het hoofd verder in beeld gebracht met een CT of MRI.
Risico’s bij vernauwing van de halsslagader
Het vaststellen van de mate van vernauwing is belangrijk, want een TIA of beroerte met een vernauwing van groter dan 70%, vergroot het risico op een nieuwe beroerte enorm. In het eerste jaar na het optreden van TIA’s of een beroerte is de kans op een beroerte in dat geval 10 -15%. Wordt de vernauwing bij toeval gevonden en zijn er nog geen verschijnselen opgetreden dan is de kans op een beroerte dan wel aanzienlijk kleiner, maar niet gering, namelijk 2-5% per jaar.
Behandelingsmogelijkheden
Operatie
Op dit moment is de belangrijkste behandeling van de vernauwing in de halsslagader een operatie. Zoals iedere operatie is deze niet zonder risico. Bij 2-3% van de operaties komt een beroerte voor. Is de operatie met succes verricht, dan is de kans op een beroerte uiterst klein geworden.
Medicijnen
Een andere behandeling is het dagelijks innemen van medicijnen, zoals aspirine of clopidogrel, die de vorming van bloedstolsels tegen gaan. Dit vermindert de kans op het ontstaan van embolieën door losschietende bloedpropjes. Deze medicijnen heffen echter de vernauwing niet op, waardoor u dus een risico blijft houden.
Dotter
Een dotter is het wijder maken van de vernauwde slagader met behulp van een ballon. Deze behandeling wordt uitgevoerd door de radioloog.
Keuze voor een operatie
Het nut van een operatie is aangetoond bij patiënten die een lichte beroerte of een TIA hebben gehad en bij wie een vernauwing in de halsslagader van 70% of meer aanwezig is. Als de halsslagader al helemaal dicht zit, is een operatie niet zinvol meer. De beslissing om te opereren hangt dus af van de ernst van de vernauwing, de verschijnselen, maar ook van uw algemene toestand en levensvooruitzichten. Ondanks de goede resultaten die vaatchirurgen met de halsslagaderoperatie behalen, bespreken zij altijd persoonlijk met u (en uw familie) de risico’s. Alleen dan kunt u een bewuste keuze maken. De beslissing om te laten opereren hoeft u overigens niet in één dag te nemen.
Wachtlijst
Als de beslissing om te opereren is genomen, wordt u op de opnamelijst geplaatst. Omdat uit onderzoek is gebleken dat patiënten met een symptomatische halsslagadervernauwing er baat bij hebben dat de operatie binnen twee weken plaatsvindt, hanteren wij in principe geen wachtlijst. Patiënten worden vaak binnen dezelfde week geopereerd.
Tijdens de behandeling uitklapper, klik om te openen
Oproep
Als besloten is dat een operatie plaats zal gaan vinden, zal deze op korte termijn gebeuren. In de dagen na uw polibezoek zal het opnamebureau contact met u opnemen om u op de hoogte te brengen van de operatiedatum. Dit gebeurt telefonisch.
De opnamedag
U wordt meestal één dag voor de operatie in het ziekenhuis opgenomen op de afdeling neurologie. Bij aankomst op de verpleegafdeling krijgt u een gesprek met een verpleegkundige, die u informatie geeft over de gang van zaken op de verpleegafdeling. Het telefoonnummer van uw contactpersoon wordt in uw status genoteerd, zodat de vaatchirurg die na de operatie kan bellen met een verslag van de eerste bevindingen. Daarnaast komt de zaalarts bij u langs. Omdat u in een academisch ziekenhuis wordt behandeld, treft u ook arts-assistenten (in opleiding voor chirurg) en coassistenten (in opleiding voor arts) aan uw bed. U kunt met vragen bij alle genoemde zorgverleners terecht.
Tijdens de operatie wordt het functioneren van de hersenen gecontroleerd met een EEG-onderzoek. De doorbloeding van de hersenen wordt gecontro-leerd met een doppleronderzoek (TCD). Een dag voor de operatie vindt een vooronderzoek plaats met TCD op de afdeling. Voordat u op de dag van operatie naar de operatiekamer vertrekt, krijgt u ongeveer 23 dopjes (elektro-den) op uw hoofd geplakt. Meer informatie leest u in de folders EEG-onder-zoek en Doppleronderzoek (TCD).
Medicijnen
Om trombose (stolling van het bloed) te voorkomen, gaat u door met anti stollingstabletten, bijvoorbeeld Persantin, Ascal, Plavix. De arts bepaalt de dosering. Als u antistollingstabletten gebruikt die gecontroleerd worden door de trombosedienst, moet u hiermee uiteraard stoppen.
Wetenschappelijke studie
Tijdens de opnamedag kan uw medewerking aan een wetenschappelijke studie worden gevraagd. U bent volstrekt vrij in uw keuze om hieraan al dan niet mee te doen. De kwaliteit van uw behandeling wordt uiteraard niet beïnvloed als u geen medewerking verleent. Verleent u wel medewerking, dan ontvangt u uitgebreide schriftelijke informatie over wat de studie inhoudt.
Voorbereidingen op de operatie
Enige tijd voordat u naar de operatiekamer gaat, wordt u klaar gemaakt voor de ingreep. ‘s Ochtends kunt u zich eerst nog douchen of wassen. U mag uw haar niet meer wassen voor de operatie. Dit is in verband met de plakkers die voor het EEG-onderzoek op uw hoofd geplakt moeten worden. Van de verpleging krijgt u operatiekleding. Wij vragen u om uw eventuele sieraden, prothesen en make-up te verwijderen. Wanneer dit is afgesproken met de anesthesist, krijgt u ongeveer een uur vóór de operatie als voorbereiding op de narcose een rustgevend medicijn.
De verpleegkundige brengt u vlak vóór de operatie naar de operatieruimte. De operatie vindt plaats onder volledige narcose. U wordt door de vaatchirurg geopereerd. Het kan zijn dat dit een andere vaatchirurg is dan die u op de polikliniek heeft gezien.
De operatie
Eerst worden de EEG-dopjes op uw hoofd geplakt voor de bewaking van de hersenen tijdens de operatie. Daarna wordt u naar de operatiekamer gebracht en krijgt u de narcose.
Via een snede aan de zijkant van de hals wordt de slagader opgezocht. U krijgt een bloedverdunnend medicijn en de slagader wordt afgeklemd. Als het EEG aangeeft dat de hersenen dit niet goed verdragen, wordt een klein plastic slangetje (shunt) in het bloedvat gebracht. Dit dient als tijdelijke omloop voor het bloed naar de hersenen tijdens het schoonmaken van de slagader. Meestal is een shunt echter niet nodig. De halsslagader wordt geopend en van binnen schoongemaakt. Na het schoonmaken wordt de slagader weer gesloten, meestal met behulp van een patch (zie figuur 2). Dit om te voorkomen dat de halsslagader bij het dichthechten wordt vernauwd.
Figuur 2
Vervolgens worden de klemmen van de halsslagader verwijderd en wordt de wond gesloten . Er wordt een plastic slangetje (drain) in de wond achtergelaten om een bloeduitstorting te voorkomen. Deze drain wordt na één dag verwijderd . De operatie duurt (inclusief voorbereidingen en wakker worden) ongeveer drie uur.